كنترل كيفی بتن تازه و ضوابط پذيرش آن
- بتن تازه معمولاً از نظر انطباق با طرح اختلاط (رواني، نسبت آب به سيمان، مقدار و دانه‌بندي سنگدانه، درصد حباب هواي بتن، عيار سيمان، وزن مخصوص) و يا يكنواختي پس از اختلاط و حمل مورد بررسي و كنترل قرار مي‌گيرد و بايد با توجه به ضوابط پذيرش، مورد قبول يا رد قرار گيرد.
- براي كنترل كيفي بتن تازه، علاوه بر بررسي چشمي و نظري آن در طول ساخت و كنترل نظري يكنواختي، رواني و دانه‌بندي، آن لازم است هر روز حداقل يك بار و يا در صورت بروز تغييراتي كه به صورت نظري مشهود مي‌باشد به دفعات متعدد طبق دستورالعمل‌هاي استاندارد از بتن نمونه‌برداري كرد.
- يكي از مهمترين كنترل‌هاي بتن تازه، كنترل كارايي و رواني آن مي‌باشد. رواني بتن معمولاً با آزمايش اسلامپ مورد بررسي قرار مي‌گيرد. اين كار، در هنگام تهيه نمونه‌هاي بتن سخت شده و يا به دفعات مي‌تواند انجام شود.
- رواني بتن بايد با رواني مندرج درطرح مخلوط بتن مقايسه گردد. معمولاً در طرحهاي مخلوط بتن، مقدار رواني قيد مي‌شود. لازم است در هر طرح مخلوط، متوسط اسلامپ بتن و يا حداكثر مجاز آن قيد شود. مسلماً ميزان اسلامپ بايد به همراه فاصله زماني از اختلاط ارائه گردد، زيرا اسلامپ بتن بشدت تابع زمان است.
- اگر حداكثر اسلامپ مشخص شده باشد، اسلامپ بتن ساخته شده در كارگاه و يا بتن آماده نبايد در فاصله زماني مورد نظر بيشتر از آن باشد. ضمناً لازم است اسلامپ بتن فاصله زيادي با حداكثر اسلامپ مجاز نداشته باشد، زيرا كار كردن با بتن دشوار خواهدشد. توصيه مي‌شود حداقل اسلامپ بيش از 50 درصد، كمتر از حداكثر اسلامپ مجاز نباشد.
- اگر متوسط اسلامپ داده شده باشد، بهتر است اسلامپ بتن ساخته شده در كارگاه و يا بتن آماده در فاصله زماني مورد نظر بيش از يك-سوم كمتر يا بيشتر نباشد.
- رواني واسلامپ بتن در صورت به كارگيري مقادير صحيح اجزاي بتن (به جز آب) نمي‌تواند نشانه صحت مقدار آب مصرفي در بتن باشد و بنوعي نشانه استفاده از نسبت آب به سيمان موردنظر در طرح مخلوط خواهد بود. بنابراين كنترل رواني و اسلامپ، كنترل كيفي زودهنگام و پيشگيرانه بتن سخت شده از نظر مقاومتي و دوام نيز هست.
- كنترل مستقيم نسبت آب به سيمان با تعيين مقدار آب آزاد و عيار سيمان بتن ساخته شده امكان پذير است اين آزمايشها به ندرت انجام مي‌گيرد و فاقد دقت لازم است.
- براي تنظيم مقدار رواني و اسلامپ و در نتيجه نسبت آب به سيمان لازم است رطوبت سنگدانه‌ها در كارگاه مشخص گردد و مقدار آن از آب كل طرح مخلوط كسر شود تا مقدار آب مصرفي به دست آيد. بديهي است كه آب موجود درسنگدانه‌ها بايد به وزن سنگدانه‌هاي خشك اضافه گردد.
- براي تعيين درصد رطوبت هر يك از سنگدانه‌ها بويژه ريزدانه مي‌توان از روشهاي سريع رطوبت سنجي استفاده نمود و مقادير اجزاي مصرفي براي ساخت بتن را محاسبه نمود (بر اساس طرح مخلوط ارائه شده به كارگاه).
- درصد حباب هواي بتن، طبق دستورالعمل‌هاي استاندارد تعيين مي‌گردد و تغييرات مجاز آن 5/1 ± درصد متوسط مقدار حباب هواي طرح اختلاط خواهد بود.
- وزن مخصوص بتن تازه متراكم طبق دستورالعمل‌هاي استاندارد به كمك پيمانه مخصوص به دست مي‌آيد و تغييرات مجاز آن 3 ± درصد وزن مخصوص بتن طرح اختلاط مي‌باشد.
- در آزمايش تعيين عيار سيمان و آب بتن تازه كه با تجزيه بتن انجام مي‌شود مقدار سنگدانه و دانه‌بندي آنها قابل تعيين است كه به ندرت به كار گرفته مي‌شود.
- يكنواختي بتن در هنگام اختلاط يا پس از حمل مي‌تواند كنترل گردد. اگر پس از كنترل‌هاي چشمي، شكي دراين مورد وجود داشته باشد مي‌توان پس از تخليه 15 درصد از بتن، يك نمونه و پس از تخليه 85 درصد از بتن با فاصله كمتر از 15 دقيقه، نمونه ديگري از بتن تازه تهيه نمود و پس از آزمايشهاي اسلامپ، وزن مخصوص، دانه‌بندي سنگدانه‌ها و درصد حباب هواي بتن و همچنين مقاومت فشاري بتن سخت شده مربوط مي‌توان با توجه به ضوابط پذيرش مندرج در جدول 1، از يكنواختي بتن اطمينان حاصل نمود.
منبع:راههای ساخت صحیح بتن در کارگاه :دکتر محسن تدین
