يکي از راه‌هاي بهينه‌سازي توليد بتن و كاهش مصرف سيمان، جايگزين كردن بخشي از سيمان با پوزولان‌ها و توليد سيمان آميخته مي‌باشد. پوزولان‌ها يا به صورت جزئي از سيمان آميخته در كارخانه سيمان و با كلينكر مخلوط و يا به صورت مواد افزودني در هنگام ساخت بتن به سيمان اضافه مي‌گردند و سبب بهبود خواص سيمان و به تبع آن، خواص بتن مي‌گردند.
براي يک مقدار اسلامپ معين معمولاً در مخلوط‌هاي بتن داراي خاکستر بادي در مقايسه با بتن ساخته شده از سيمان پرتلند، به آب کمتري (بعنوان جایگزین تا 5% کمتر از ميزان مصرف معمول) احتياج است. ميزان مصرف بيشتر خاکستر بادی به کاهش آب بيشتر منجر مي‌گردد. با کم شدن مقدار آب موردنيار با اسلامپ معين مقدار مصرف مواد سيماني با ثابت نگه داشتن مقاومت موردنظر بهينه مي‌شود. مقدار آب موردنياز بتن براي ساير مواد پوزولاني تغيير چنداني نمي‌کند و گاه افزایش می‌یابد و براي دوده سيليس افزايش آن چشمگیرتر است.
قابل ذکر است که دوده سيليس به دليل بهبود خواص بتن از نظر دوام در بيشتر کشورها گران شده است و کاربرد آن به عنوان بخشي از سيمان از نظر اقتصادي مناسب نمي‌باشد. از دوده سيليس براي بهبود دوام و ساخت بتن پرمقاومت استفاده مي‌شود.
بايد توجه شود که مواد پوزولاني توانمند همچون دوده سيليس، متاکائولن و خاکستر بادي يا در کشور به صورت محدود و با قيمت زياد توليد مي‌شوند يا اينکه با قيمت گزاف از کشورهاي ديگر وارد مي‌شوند. بنابراين باید در ايران براي استفاده از اين نوع پوزولان‌ها آناليز اقتصادي انجام شود.
روباره‌ها جزو پوزولان‌ها نیستند و از نوع مواد شبه سیمانی محسوب می‌گردند زیرا با آهک ترکیب نمی‌شود اما حضور آهک موجب ترکیب روباره با آب می‌شود. روباره آسیاب شده نیز ممکن است آب موردنیاز را بسته به میزان مصرف و ریزی آن تا 5 درصد کاهش دهد. روباره کوره بلند آهنگدازی در ایران وجود دارد و با آن سيمان‌های آمیخته روباره‌ای ساخته می‌شود اما روباره آسیاب شده برای افزودن به بتن در کارگاه به زحمت در دسترس قرار دارد.
منبع:روش صحیح ساخت بتن –دکتر تدین
