پایایی یا دوام بتن را می‌توان به صورت توانایی مقاومت بتن در برابر هوازدگی، حمله شیمیایی و سایش در ضمن حفظ خصوصیات مهندسی موردنظر با حداقل افت جرم در محیط مهاجم تعریف کرد.
نفوذپذیری سیمان به وسیله تخلخل مؤئینه خمیر کنترل می‌شود و با پیشرفت درجه هیدراسیون آن تغییر می‌کند. در یک خمیر سیمان تازه، نفوذپذیری به وسیله اندازه، شکل و غلظت ذرات اولیه سیمان کنترل می‌شود و با پیشرفت هیدراسیون، نفوذپذیری به سرعت کم می‌گردد و کاهش نفوذپذیری بتن باعث افزایش پایایی بتن می‌شود.
نفوذپذیری بتن بر پایایی آن تأثیر دارد. تأثیر سیمان پرتلند پوزولانی بر نفوذپذیری بتن در سنین اولیه چندان محسوس نمی‌باشد، اما در سنین طولانی‌تر که بتن در مجاورت رطوبت نگهداری گردد دارای نفوذپذیری کمتر می‌شود. این امر به خاطر فعال شدن پوزولان در خمیر سیمان و ایجاد واکنش‌های پوزولانی در بستر زمان است که باعث افزایش نسبی مقاومت و کاهش تخلخل در خمیر سیمان می‌شود. همچنین سیمان پرتلند پوزولانی در درازمدت بخاطر واکنش بین پوزولان و Ca(OH)2حاصل از هیدراسیون فازهای سیمان و تشکیل ماده چسبنده سیمانی (ژل سیمانی) باعث نفوذپذیری کمتر خواهد بود.
قسمتی از نقش پوزولان‌ها در کاهش نفوذپذیری بتن را می‌توان به کاهش جداشدگی و آب‌انداختگی و کاهش نیاز به آب در بتن، نسبت داد. با استفاده از مواد پوزولانی که با حفظ كارآیی مقدار آب بتن را کاهش می‌دهند، می‌توان از نسبت آب به سیمان کمتر استفاده کرد که نسبت آب به سیمان هرچه کمتر باشد مقدار منافذ مویینه بتن کاهش یافته و در نتیجه نفوذپذیری بتن کاهش می‌یابد.
با عمل‌آوری کافی، خاکستر بادی، دوده سیلیس، متاکائولن، روباره آسیاب شده و پوزولان‌های طبیعی معمولاً نفوذپذیری و جذب آب بتن را کاهش می‌دهند.
مواد پوزولانی، انبساط ناشی از واکنش‌های قلیایی سنگدانه را کاهش می‌دهند مثلاً خاکستر بادی کم‌کلسیم گروه F انبساط ناشی از واکنش‌های قلیایی سنگدانه را در برخی موارد تا 70% کاهش می‌دهد. مواد پوزولانی برای بی‌اثر کردن واکنش شیمیایی قلیایی‌های موجود در بتن، سیلیکات کلسیم هیدراته اضافی تولید می‌کنند.
یكی از موارد عمده خرابی‌ها در بتن، ناشی از حملات سولفاتی است. حمله‌ی سولفات می‌تواند به شكل انبساط بتن ظاهر شود. وقتی كه بتن ترك می‌خورد، تراوایی آن افزایش می‌یابد و آب مهاجم راحت‌تر به داخل آن نفوذ می‌كند و بنابراین آسیب‌دیدگی تسریع می‌شود. دوم اینكه حمله سولفاتی می‌تواند به صورت كاهش مستمر مقاومت و كاهش مستمر جرم ناشی از آسیب دیدن چسبندگی بین محصولات حاصل از هیدراسیون سیمان، انجام گیرد. استفاده از پوزولان‌های طبیعی همراه با سیمان پرتلند حملات مخرب ناشی از آب دریا، خاك‌های سولفات دار و آب‌های اسیدی را كاهش می‌دهد. این بهبود نسبی برای بتن‌های كم‌عیار، بیشتر می‌باشد. البته استفاده از یك پوزولان به همراه سیمان پرتلند ضدسولفات الزاماً مقاومت در برابر حملات سولفاتی را افزایش نمی‌دهد. حتی اگر آلومین فعال در پوزولان موجود باشد، ممكن است سبب كاهش مقاومت در برابر حملات سولفاتی گردد
منبع:روش صحیح ساخت بتن-دکتر محسن تدین
