ماده افزودنی بتن چیست؟
افزودنی ماده‌ای به غیر از سیمان پرتلند، سنگدانه، و آب است که به صورت پودر (گَرد) یا مایع (آبکی)، به عنوان یکی از مواد تشکیل‌دهنده بتن و برای اصلاح خواص بتن، کمی قبل از اختلاط، در حین اختلاط و یا قبل از ریختن به آن افزوده می‌شود. به عبارت دیگر، افزودنی‌ها اجزایی از بتن به غیر از سیمان هیدرولیکی، آب، سنگدانه‌ها و الیاف هستند كه برای اصلاح و بهبود خواص بتن و ملات تازه و سخت‌شده، به بتن افزوده می‌شوند. افزودنی‌های بتن به دو گروه مواد افزودنی شیمیایی و معدنی تقسیم می‌شوند.
افزودنی‌های شیمیایی از فرآوری، ترکیب یا آمیزه‌کاری مواد آلی و معدنی در یک فرآیند شیمیایی به دست می‌آیند و در حالتهای پودر یا مایع و در مقادیرکم معمولا تا حداکثر 5 درصد وزن مواد سیمانی در زمان ساخت و اختلاط و یا درست پیش از ریختن بتن، به مخلوط اضافه می‌شوند.
افزودنی‌های معدنی که یا به طور طبیعی یافت می‌شوند و یا از محصولات جانبی صنعتی هستند، به سه دسته مواد خنثی، پوزولان‌ها، و مواد شبه سیمانی تقسیم می‌شوندو برای بهبود و اصلاح خواص مخلوط‌های سیمانی در مقادیر مصرف عموما بیشتر از 5 درصد وزن سیمان و در زمان اختلاط به بتن افزوده می‌شوند.
عملکرد مواد افزودنی
افزودنی‌های شیمیایی با مواد سیمانی در حال هیدراته شدن اندرکنش نشان می‌دهند و بر اساس نوع عملکردشان به سه رده مواد افزودنی با عملکرد فیزیکی، شیمیایی، و فیزیکی- شیمیایی تقسیم می‌شوند
مواد افزودنی با عملکرد فیزیکی آن رده از افزودنی‌های شیمیایی هستند که در فرآیند واکنش آبگیری سیمان تاثیر مستقیم ندارند گو اینکه ممکن است بر روند و آهنگ آن تاثیر بگذارند. این افزودنی‌ها عموما تا پیش از گیرش اولیه بتن، تاثیر و کارکرد خود را نشان می‌دهند و تاثیر آنها پس از گیرش، در بتن سفت‌شده و سخت‌شده ادامه نمی‌یابد. از جمله این افزودنی‌ها می‌توان به کاهنده‌های آب، هوازاها، گازسازها، کف‌زاها، هوازُداها، ضد آب‌شستگی‌ها، آسان‌کننده‌های پمپاژ، رنگ‌بخش‌ها، و پیوندزاها اشاره کرد.
مواد افزودنی با عملکرد شیمیایی یا در فرآیند و روند واکنش آبگیری سیمان پیش از گیرش تاثیر می‌گذارند و یا ریزساختار محصولات آبگیری را پیش و پس از گیرش، دستخوش تغییر می‌کنند. بنابراین واکنش افزودنی‌های شیمیایی علاوه بر زمان پیش از گیرش، ممکن است در مراحل سخت‌شدگی بتن نیز ادامه یابد. کُندگیرکننده‌ها، زودگیرکننده‌ها، زودسخت‌کننده‌ها، منبسط‌کننده‌ها، کنترل‌کننده‌های واکنش آبگیری، و ناگیرکننده‌ها در زمره افزودنی‌های با عملکرد شیمیایی هستند.
مواد افزودنی با عملکرد فیزیکی- شیمیایی اگرچه در فرآیند واکنش شیمیایی آبگیری سیمان دخالتی نمی‌کنند ولی با وارد کردن مواد شیمیایی ویژه به درون بتن، برخی از واکنش‌های شیمیایی یا رفتارهای فیزیکی بتن سخت‌شده را در آینده کنترل می‌کنند. بازدارنده‌های خوردگی، کاهنده‌های انبساط واکنش قلیایی سیلیسی، نم‌بندها، کاهنده‌های تراوایی، قارچ‌کُش‌ها، میكروب‌كش‌ها، و حشره‌كش‌ها در این رده از افزودنی‌ها قرار می‌گیرند.
منبع: کمیته مواد افزودنی انجمن بتن ایران
