اثر سنگدانه ها بر خواص بتن تازه
ناخالصی‌های آلی در سنگدانه‌ها، گیرش و سخت شدن بتن را به تأخیر می‌اندازد و کسب مقاومت را کاهش می‌دهد. وجود مقادیر بیش از اندازه مواد آلی یا نمک‌های حل شونده در آب در سنگدانه می‌تواند بر خواص بتن تازه مانند اسلامپ، زمان گیرش، مقدار آب موردنیاز و مقدار هوا تأثیر منفی بگذارد.
سنگدانه‌های گرد و کوچک نسبت به سنگدانه‌های درشت و مصالح ریزدانه مرطوب نسبت به مصالح خشک کمتر دچار جداشدگی می‌شوند. مقاومت کم سنگدانه در برابر سایش باعث می‌شود که در حین اختلاط، مقدار مواد ریزدانه در بتن افزایش یابد و در نتیجه ممکن است مقدار آب موردنیاز بتن افزایش یابد و در پی آن برای رسیدن به مقاومت لازم، مقدار مصرف سیمان افزایش می‌یابد که تأثیر منفی در بهینه کردن مصرف سیمان در بتن دارد و استفاده از چنین سنگدانه‌هایی توصیه نمی‌شود.
خواص بتن تازه که تحت تأثیر سنگدانه‌ها قرار دارند عبارتند از:
كارآیی
برای دستیابی به كارآیی مناسب لازم است که در هنگام طرح اختلاط، ویژگی‌های سنگدانه در نظر گرفته شوند. تغییر در دانه‌بندی سنگدانه یا شکل دانه‌ها بر مقدار آب اختلاط تأثیر می‌گذارند. بنابراین چنانچه مقدار آب اختلاط بتن ثابت نگه داشته شود، هر‌گونه تغییری در شکل سنگدانه‌ها یا دانه‌بندی می‌تواند روانی بتن را تغییر دهد.
اثر سنگدانه بر خواص چسبندگی بتن به عواملی چون بزرگ‌ترین اندازه سنگدانه درشت، منحنی دانه‌بندی کلی سنگدانه و مقدار ذرات ریز در حد اندازه رس بستگی دارد، به عنوان مثال افزایش بیش از حد یک اندازه دانه در سنگدانه ممکن است موجب زبر شدن بتن شود. برای بهبود كارآیی و چسبندگی بتن می‌توان از افزودنی‌های حباب‌ساز، مواد افزودنی شیمیایی و یا افزودنی‌های معدنی مانند خاکستر بادی بهره گرفت.
آب‌انداختگی
نسبت‌های اختلاط بتن و ویژگی‌های مصالح، مقدار هوا، اسلامپ، کاربرد مواد افزودنی معدنی و به ویژه تیزگوشگی و دانه‌بندی سنگدانه ریز از جمله عواملی هستند که بر آب‌انداختگی بتن تأثیر می‌گذارند. تیزگوشگی و دانه‌بندی سنگدانه، مقدار آب‌انداختگی و نسبت‌های اختلاط بتن از عوامل تأثیرگذار بر پرداخت‌پذیری بتن هستند. استفاده بیشتر از سنگدانه ریز، ترکیب کردن ماسه تیزگوشه با ماسه طبیعی، بهبود و کنترل دانه‌بندی سنگدانه ریز تولیدی از جمله عواملی هستند که می‌توانند آب‌انداختگی را کاهش داده و کارپذیری را بهبود بخشند.
پمپ‌پذیری
انتظار می‌رود بتنی که با سنگدانه تیزگوشه یا دانه‌بندی نامناسب ساخته شود به دلیل اصطکاک داخلی زیادتر بین دانه‌ها دشوارتر پمپ شود. شکل دانه‌های سنگدانه‌های ریزنقش مهمی در انتخاب نسبت‌های بتن پمپ‌شونده دارد. برای تولید بتن پمپ‌شونده با برخی سنگدانه‌های ریز، به ویژه سنگدانه ریز شکسته‌ای که دانه‌بندی نامناسبی داشته باشد، لازم است که کنترل دقیقی بر سنگدانه ریز اعمال شود. این اقدامات می‌تواند دربرگیرنده بهبود و اصلاح شکل دانه‌ها، افزایش مقدار ریزدانه‌ها در سنگدانه ریز، ترکیب کردن با یک سنگدانه ریز طبیعی یا استفاده از سیمان بیشتر یا خاکستر بادی و سایر پوزولان‌ها باشد تا كارآیی بتن بهبود و آب‌انداختگی آن کاهش یابد. باید توجه داشت چنانچه در نظر باشد بتن به صورت پمپی اجرا شود، بعد بزرگ‌ترین سنگدانه محدود خواهد شد و معمولاً حداکثر آن 25 میلی‌متر توصیه می‌شود، هرچند پمپ کردن بتن با حداکثر اندازه هایی تا حدود 40 میلی متر نیز میسر است.
منبع:روش صحیح ساخت بتن:دکتر محسن تدین
